Σκεπτόμενοι για τη δημιουργία θέσπισης ορίων, το μυαλό μας κατευθύνεται στις διαπροσωπικές σχέσεις. Άλλωστε είναι πολύ δύσκολο να υπάρξει ακόμα και η αγάπη χωρίς όρια και αυτό λόγω της καταπάτησης που μπορεί να δημιουργηθεί στα πρώιμα στάδια της γνωριμίας, όπου γίνεται αποφυγή στο να εκφράσουμε άσχημα συναισθήματα ή αν κάτι μας προσέβαλλε, μας έφερε σε δύσκολη θέση ή μας στεναχώρησε. Αν μπορούσαμε να πούμε μία “μαγική” λέξη που θα ταίριαζε στο θέμα μας, είναι η λέξη ΟΧΙ.

Στο άκουσμα της δεν μας δημιουργεί ευχάριστα ερεθίσματα, παρόλα αυτά μας βοηθάει στη διαχείριση των καθημερινών μας αναγκών, καταστάσεων και στις συναναστροφές μας.  Για παράδειγμα αν  μάθουμε σε ένα συγκεκριμένο τρόπο αντιμετώπισης και σε μια συνήθεια που μπορεί να μας την αλλάξουν , είτε να μας την ελαττώσουν, μπορεί να γεμίσουμε με συναισθήματα θυμού. Με αυτό το τρόπο είτε μαθαίνουμε σε εμάς είτε στους άλλους στο να τους λέμε μόνο ΝΑΙ και δεν λειτουργεί αυτό βοηθητικά. Αρχικά καταπιέζουμε εμάς και μπαίνουμε σε μία ενοχική κατάσταση με το να πούμε όχι και κατ΄επέκταση μαθαίνουμε λάθος προσέγγιση. Άρα όποιας μορφής και να είναι η σχέση, ερωτική-επαγγελματική-οικογενειακή κλπ, δεν υπάρχει οριοθέτηση. Το βασικό συστατικό επιτυχίας πολλών σχέσεων είναι τα όρια, με αυτόν το τρόπο διασφαλίζεται μια ισορροπία ανάμεσα στα μέλη που αποτελούν μια σχέση.

Ποιοι είναι οι τύποι ορίων;

Βάζουμε όρια είτε ασυνείδητα είτε συνειδητά, σε διαφόρους τομείς στη ζωή μας. Παρακάτω θα μιλήσουμε για κάποιους τύπους ορίων από αυτούς.

Τα Γνωστικά όρια, όπου επηρεάζουν και ισχύουν κυρίως για τις σχέσεις, τις απόψεις και τις αξίες μας, όταν γνωρίζουμε “Πώς σκεφτόμαστε;”, ή “Τι πιστεύουμε για τους άλλους;”. Πώς δηλαδή ερχόμαστε αντιμέτωποι σε συζητήσεις και καταστάσεις, διαφορετικής αντίληψης από εμάς ή ενδιαφέροντος, που μπορεί να μας βρουν αρνητές, παρόλα αυτά δεν γινόμαστε αυστηροί ή δεν αντιδράμε. Γιατί δεχόμαστε τη διαφορετικότητα και τα πιστεύω του συνομιλητή μας. Σε περίπτωση που η αντίδραση μας διαφέρει μπορεί να έχουμε ασθενή συναισθηματικά όρια.

Τα Συναισθηματικά όρια διακρίνουν τον διαχωρισμό ανάμεσα στα συναισθήματα μας και της ευθύνης μας. Όταν υπάρχουν υγιή όρια μας αποτρέπουν από το να κατηγορούμε τον εαυτό μας ή τον άλλον και στο να δίνουμε συμβουλές. Επίσης μας προστατεύουν από το να νιώθουμε ένοχοι για τυχόν αρνητικά συναισθήματα , από το να εισχωρούν μέσα μας τα προβλήματα των άλλων ή να παίρνουμε προσωπικά τα σχόλια των άλλων. Τα υγιή συναισθηματικά όρια συνοδεύονται με τη γνώση των συναισθημάτων μας και τις ευθύνες που έχουμε απέναντι στον εαυτό μας , αλλά και τους άλλους.

Τα Υλικά όρια , είναι ουσιαστικά η άνεση που έχουμε στο να δανείσουμε ή να δώσουμε πράγματα, όπως χρήματα, ρούχα, το αυτοκίνητο μας ή φαγητό.

Τα Σεξουαλικά όρια προστατεύουν την άνεση ή μη με τη σεξουαλική επαφή, για παράδειγμα πού, πότε και με ποιόν θα γίνει η συνεύρεση.

Τα Πνευματικά όρια σχετίζονται με τις πεποιθήσεις μας με το Θεό ή με μία ανώτερη δύναμη όπου πιστεύουμε.

Γιατί είναι δύσκολο να βάλουμε όρια;

• Δεν έχουμε γνωρίσει εις βάθος των εαυτό μας
• Βάζουμε πρώτα τις ανάγκες των άλλων
• Βάζουμε πρώτα τα συναισθήματα των άλλων
• Πιστεύουν ότι η οριοθέτηση θέτει σε κίνδυνο τη σχέση τους
• Ποτέ δεν έμαθαν να έχουν υγιή όρια
• Δεν αισθάνονται ότι έχουν δικαιώματα
• Τα όρια μαθαίνονται από τη παιδική μας ηλικία

Θέτοντας αποτελεσματικά όρια πρέπει να έχουμε υπομονή, ηρεμία και θέληση για αλλαγή σε ορισμένες δεξιότητες και έννοιες δικές μας και κατ΄επέκταση στους άλλους.

Να θυμάστε ότι στόχος είναι τα όρια να υπερασπιστούν την ευημερία σας και τη προστασία σας και όχι να τιμωρήσετε. Ο καθορισμός ορίων δεν είναι κάτι εγωιστικό, αλλά μία εκμάθηση που θα βοηθήσει.

Αν γίνει όμως με θύμο ή γκρίνια δεν θα ακουστείτε ,ίσα ίσα θα απογοητευτείτε και το πιθανότερο είναι να αφήσετε τη διαδικασία,θα λειτουργήσει πιο αποτελεσματικά εάν είστε διεκδικητικοί, ήρεμοι και ευγενικοί.

Ακολουθεί μίνι βιογραφικό της Μαριάννας Παντελάκη

Είναι απόφοιτη στο BSc (Hons) Psychological Science/ Απόφοιτη Ψυχολογίας Βρετανικού Πανεπιστημίου Staffordshire University και έχει άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Είναι μέλος του Βρετανικού Συλλόγου Ψυχολόγων. Έχει κάνει τη πρακτική της άσκηση στο κέντρο ψυχικής υγείας στα Χανιά. Έκανε την ερευνητική της πτυχιακή στις φυλακές της Αγυιάς στις υψίστης ασφάλειας και στην αστυνομία Χανίων , όπου ερεύνησε την ανάπτυξη ψυχοπαθολογίας σε αντίξοους εργασιακούς χώρους. Έχει ειδικευτεί στο Programme in Introduction to Criminology and Forensic Psychology/ Δικαστική Ψυχολογία και Εγκληματολογία. Έχει τελειώσει την εκπαίδευση στη Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία σε Ενήλικες, εφήβους και Θεραπεία ζεύγους. Παράλληλα έχει παρακολουθήσει πολλά σεμινάρια και συνέδρια του αντικειμένου της και ετοιμάζει το ιδιωτικό της γραφείο στα Χανιά